H κοινότητα Μαθιάτη είναι καταγραµµένη στους πρώτους χάρτες των περιηγητών για την αρχαιολογική και ιστορική σηµασία της, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε τα μεταλλεία της.
Στην κοινότητα υπάρχουν δύο μεταλλεία, µε το αρχαιότερο να χρονολογείται στα 600 π.Χ., το νότιο μεταλλείο χρυσού που βρίσκεται νοτίως της κοινότητας, στους πρόποδες του λόφου Στρογγυλός, και το νεότερο (βόρειο) μεταλλείο εξόρυξης κατά σειρά χρυσού, ασηµιού, χαλκού και σιδήρου.
Τα μεταλλεία του ΜΑΘΙΑΤΗ αποτελούν μέρος της Παγκόσµιας Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι το ένα (το νότιο) είναι προτεινόµενο για να συμπεριληφθεί στον κατάλογο μνημείων της UNESCO. Η σηµασία των μεταλλείων διαφαίνεται μέσα από τις αρχαιολογικές ανασκαφές που διεξάγονται κατά καιρούς, με τα σπάνια ευρήµατά τους να χαρακτηρίζονται μοναδικά σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, όπως επίσης και από την γεωλογική καθεχρονική τους μελέτη από φοιτητές διαφόρων πανεπιστημίων του εξωτερικού.
Το νεότερο μεταλλείο (βόρειο) αποτελεί την ιστορική εξέλιξη των µεταλλείων και της µεταλλωρυχείας στην κοινότητα και στην Κύπρο, όπως φαίνεται και στο ντοκιµαντέρ «Μεταλλωρύχων µνήµες».
Σήμερα, το βόρειο μεταλλείο συγκεντρώνει παγκόσµιο ενδιαφέρον και είναι αντικείµενο µελέτης από τριάντα και πλέον πανεπιστήµια του εξωτερικού. Το τουριστικό ενδιαφέρον για το χώρο αυτό είναι αυξηµένο, όπως καταγράφεται µέσα από τις συχνές επισκέψεις τουριστών.
Η περιοχή του µεταλλείου αυτού είναι διάσπαρτη από αρχαιότητες µε πιο γνωστό εύρηµα την κεφαλή του Βάκχου, η οποία εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο και αποτελεί το έµβληµα του ΘΟΚ.
Το εγκαταλελειμμένο μεταλλείο έχει καθιερωθεί ως ενας χώρος ανεξέλγκτης απόρριψης άχρηστων υλικών, κάψιμο παλαιών ελαστικών για ανάκτηση μετάλλων καθώς και απόρριψης βοθρολυμάτων.
